Developmental Changes From Adulthood to Childhood

Developmental Changes From Adulthood to Childhood वयस्कता से बाल्यावस्था तक के विकासात्मक परिवर्तन

वयस्कतेपासून बाल्यावस्थेपर्यंतचे विकासात्मक परिवर्तन

मानसशास्त्रात वयस्कतेपासून बाल्यावस्थेपर्यंतच्या (Adulthood to Childhood) विकासात्मक बदलांवर अभ्यास केला जातो. वयस्कता ही परिपक्वतेचे प्रतीक मानली जाते, तर बाल्यावस्था म्हणजे साधेपणा, कुतूहल, आणि शिकण्याची सुरुवातीची अवस्था. या संक्रमणामध्ये शारीरिक, संज्ञानात्मक, भावनिक, सामाजिक, आणि नैतिक विकासाच्या प्रक्रियेत महत्त्वपूर्ण बदल होतात.

join WhatsApp channel for latest update

विकासात्मक बदलांचे मुख्य पैलू

Developmental Changes From Adulthood to Childhood

1. शारीरिक बदल:

वयस्कतेत शारीरिक क्षमता सर्वोच्च असते, पण बाल्यावस्थेत वाढ आणि विकास प्रक्रियेत मुलं हळूहळू परिपक्व होतात.

Developmental Changes From Adulthood to Childhood

2. संज्ञानात्मक बदल:

• वयस्कतेत निर्णय घेण्याची क्षमता परिपक्व होते.
• बाल्यावस्थेत संकल्पना, तर्कशक्ती, आणि भाषा कौशल्य हळूहळू विकसित होतात.

3. भावनिक बदल:

• वयस्कतेत आत्मसंयम आणि भावनात्मक स्थिरता येते.
• बाल्यावस्थेत भावनिक अभिव्यक्ती जास्त असते आणि ती मुख्यतः इतरांवर अवलंबून असते.

Developmental Changes From Adulthood to Childhood

4. सामाजिक बदल:

• वयस्कतेत सामाजिक जबाबदाऱ्या स्वीकारल्या जातात.
• बाल्यावस्थेत पालक, शिक्षक आणि मित्र यांच्यासोबतचे परस्परसंवाद महत्त्वाचे असतात.

Developmental Changes From Adulthood to Childhood

5. नैतिक विकास:

• कोल्बर्गच्या सिद्धांतानुसार वयस्क व्यक्तींमध्ये नैतिक निर्णय स्वावलंबी असतो.
• बाल्यावस्थेत नैतिक विचार मुख्यतः बक्षिसे आणि शिक्षा यावर आधारित असतो.

CTET प्रश्न आणि उत्तर (20 MCQs)

1. बाल्यावस्था कोणत्या वयानंतर सुरू होते?
(a) 2-3 वर्षे
(b) 6-7 वर्षे
(c) 12-13 वर्षे
(d) 18-19 वर्षे
उत्तर: (a) 2-3 वर्षे

Developmental Changes From Adulthood to Childhood

2. वयस्कतेत संज्ञानात्मक विकास कशावर आधारित असतो?
(a) अनुभव आणि शिक्षण
(b) शारीरिक क्षमता
(c) पालकांचा प्रभाव
(d) नैतिक शिक्षण
उत्तर: (a) अनुभव आणि शिक्षण

Developmental Changes From Adulthood to Childhood

3. वयस्कतेत भावनात्मक स्थिरतेची मुख्य ओळख काय आहे?
(a) जलद प्रतिक्रिया
(b) आत्म-नियंत्रण
(c) स्वाभिमानाचा अभाव
(d) इतरांवर अवलंबित्व
उत्तर: (b) आत्म-नियंत्रण

4. कोल्बर्गच्या नैतिक विकासाच्या सिद्धांतानुसार, वयस्कतेचा नैतिक स्तर कोणता आहे?
(a) पूर्व-संकेतिक
(b) संकेतिक
(c) उत्तर-संकेतिक
(d) नैतिक-प्राथमिक
उत्तर: (c) उत्तर-संकेतिक

5. वयस्कता कोणत्या टप्प्यावर सुरू होते?
(a) शाळा संपल्यावर
(b) शारीरिक परिपक्वता प्राप्त झाल्यावर
(c) विवाहानंतर
(d) भावनिक स्थिरता आल्यावर
उत्तर: (b) शारीरिक परिपक्वता प्राप्त झाल्यावर

Developmental Changes From Adulthood to Childhood

6. बाल्यावस्थेत मुलं कशावर जास्त अवलंबून असतात?
(a) स्वतःच्या निर्णयांवर
(b) पालक आणि शिक्षकांवर
(c) समाजाच्या अपेक्षांवर
(d) मित्रांच्या प्रभावावर
उत्तर: (b) पालक आणि शिक्षकांवर

7. वयस्कतेत मुलांच्या जबाबदाऱ्या कशा वाढतात?
(a) आर्थिक जबाबदाऱ्या
(b) नैतिक निर्णय
(c) सामाजिक योगदान
(d) वरील सर्व
उत्तर: (d) वरील सर्व

Developmental Changes From Adulthood to Childhood

8. बाल्यावस्थेतील मुलांचा नैतिक विचार कोणावर आधारित असतो?
(a) स्वायत्ततेवर
(b) बक्षिसे आणि शिक्षा
(c) सामाजिक नियम
(d) तर्कशक्ती
उत्तर: (b) बक्षिसे आणि शिक्षा

9. वयस्कतेत मित्रांचा प्रभाव कसा बदलतो?
(a) कमी होतो
(b) वाढतो
(c) स्थिर राहतो
(d) महत्त्व गमावतो
उत्तर: (b) वाढतो

Developmental Changes From Adulthood to Childhood

10. बाल्यावस्थेतील सर्वात महत्वाचा सामाजिक घटक कोणता आहे?
(a) कुटुंब
(b) मित्र
(c) शाळा
(d) समाज
उत्तर: (a) कुटुंब

11. भावनात्मक परिपक्वता वयस्कतेत कशी दिसते?
(a) जलद निर्णय
(b) भावनिक संतुलन
(c) तणावाचा अभाव
(d) जलद प्रतिक्रिया
उत्तर: (b) भावनिक संतुलन

Developmental Changes From Adulthood to Childhood

12. मुलं कधी जास्त धाडसी होतात?
(a) बाल्यावस्थेत
(b) वयस्कतेत
(c) वयस्कतेच्या सुरुवातीस
(d) तरुण वयात
उत्तर: (a) बाल्यावस्थेत

13. वयस्कतेत कोणता घटक सामाजिक विकासास चालना देतो?
(a) स्वायत्तता
(b) संवाद कौशल्य
(c) तर्कशक्ती
(d) सर्व पर्याय योग्य
उत्तर: (d) सर्व पर्याय योग्य

14. बाल्यावस्थेत मुलांचे विचार कसे असतात?
(a) तर्कशुद्ध
(b) स्वयंपूर्ण
(c) कुतूहलपूर्ण
(d) स्थिर
उत्तर: (c) कुतूहलपूर्ण

Developmental Changes From Adulthood to Childhood

15. वयस्कतेत सामाजिक नियमांचे पालन कसे बदलते?
(a) कठोर होते
(b) स्वेच्छेने होते
(c) जबरदस्तीने होते
(d) कमी होते
उत्तर: (b) स्वेच्छेने होते

Developmental Changes From Adulthood to Childhood

16. बाल्यावस्थेतील मानसिक विकासावर कोणता घटक प्रभाव टाकतो?
(a) पालकांचे शिक्षण
(b) सामाजिक वातावरण
(c) आर्थिक परिस्थिती
(d) वरील सर्व
उत्तर: (d) वरील सर्व

17. वयस्कतेत आत्म-जाणिवेचा विकास कसा होतो?
(a) शाळेतून
(b) समाजाकडून
(c) अनुभवातून
(d) पुस्तके वाचून
उत्तर: (c) अनुभवातून

Developmental Changes From Adulthood to Childhood

18. मुलांच्या भावनिक विकासासाठी शिक्षक काय करू शकतो?
(a) शिस्त लावावी
(b) स्वातंत्र्य द्यावे
(c) मार्गदर्शन करावे
(d) सर्व पर्याय योग्य
उत्तर: (d) सर्व पर्याय योग्य

19. वयस्कतेत सामाजिक योगदानाचे स्वरूप कसे असते?
(a) सक्रिय सहभाग
(b) केवळ आत्मकेंद्रित
(c) तटस्थ
(d) निष्क्रीय
उत्तर: (a) सक्रिय सहभाग

Developmental Changes From Adulthood to Childhood

20. बाल्यावस्थेतील जिज्ञासेमुळे कोणता विकास होतो?
(a) शारीरिक विकास
(b) नैतिक विकास
(c) संज्ञानात्मक विकास
(d) भावनिक विकास
उत्तर: (c) संज्ञानात्मक विकास

Developmental Changes From Adulthood to Childhood