संपूर्ण मराठी व्याकरण|Comprehensive Marathi Grammar with CTET Practice Questions

Comprehensive Marathi Grammar with CTET Practice Questions संपूर्ण मराठी व्याकरण आणि CTET सराव प्रश्न

मराठी व्याकरण: संपूर्ण माहिती

मराठी व्याकरण हा मराठी भाषेचा मुख्य आधार असून, त्यामध्ये शब्दांचे प्रकार, वाक्यरचना, काळ, विभक्ती, कृती, वाक्प्रचार, आणि अनेक घटकांचा समावेश असतो. खाली मराठी व्याकरणाच्या मुख्य भागांचा आढावा दिला आहे:

संपूर्ण मराठी व्याकरण|Comprehensive Marathi Grammar with CTET Practice Questions

join our WhatsApp channel for latest update

1. शब्दांचे प्रकार:

1. नाम: व्यक्ती, वस्तू, ठिकाण, भावना यांचे नाव. (उदा: मुलगा, नदी)
2. सर्वनाम: नावाऐवजी वापरले जाणारे शब्द. (उदा: तो, ती, ते)
3. क्रियापद: क्रिया सांगणारे शब्द. (उदा: चालतो, लिहितो)
4. विशेषण: नामाचे किंवा सर्वनामाचे गुणधर्म सांगणारे शब्द. (उदा: सुंदर, मोठा)
5. क्रियाविशेषण: क्रियापद कसे आहे हे सांगणारे शब्द. (उदा: हळू, वेगाने)
6. उभयान्वयी अव्यय: दोन वाक्ये जोडणारे शब्द. (उदा: आणि, पण)
7. संबंधदर्शक अव्यय: नाम आणि क्रियापदांमध्ये संबंध सांगणारे शब्द. (उदा: साठी, कडे)

join our WhatsApp channel for latest update

2. वाक्यरचना:

1. सरळ वाक्य: एकच कल्पना सांगणारे वाक्य. (उदा: मी शाळेत जातो.)
2. संयुक्त वाक्य: दोन किंवा अधिक सरळ वाक्ये एकत्र केली जातात. (उदा: तो अभ्यास करतो आणि खेळतो.)
3. मिश्र वाक्य: मुख्य वाक्य आणि उपवाक्य असलेले वाक्य. (उदा: जो अभ्यास करतो, तो यशस्वी होतो.)

संपूर्ण मराठी व्याकरण|Comprehensive Marathi Grammar with CTET Practice Questions

3. काळ:

1. भूतकाळ: जे घडून गेले. (उदा: मी अभ्यास केला.)
2. वर्तमानकाळ: जे सध्या सुरू आहे. (उदा: मी अभ्यास करतो.)
3. भविष्यकाळ: जे घडणार आहे. (उदा: मी अभ्यास करेन.)

4. विभक्ती:

विभक्ती ही नामावर किंवा सर्वनामावर जोडलेली प्रत्यय असते, ज्यामुळे त्या शब्दाचे वाक्यातील स्थान ठरते.

उदा:

1. प्रथमा – राम (कर्त्याची भूमिका)
2. चतुर्थी – रामासाठी (उद्देश)
3. सप्तमी – रामाजवळ (ठिकाण)

5. वाक्प्रचार आणि म्हणी:

मराठी भाषेत वाक्प्रचार व म्हणींचा उपयोग वाक्याला अधिक अर्थपूर्ण बनवतो.

• वाक्प्रचार: उदा: हात जोडणे (विनंती करणे)
• म्हणी: उदा: शेपूट नसलेल्या बैलाला देव आठवतो.

CTET मराठी व्याकरणाचे 20 महत्त्वाचे MCQs

प्रश्न 1: खालीलपैकी कोणता शब्द विशेषण आहे?

1) गोड
2) चालणे
3) पाणी
4) शाळा
उत्तर: 1) गोड

स्पष्टीकरण: विशेषण नामाचे गुणधर्म सांगते, गोड हे विशेषण आहे.

संपूर्ण मराठी व्याकरण|Comprehensive Marathi Grammar with CTET Practice Questions

प्रश्न 2: ‘रंग’ या शब्दाची योग्य विभक्ती कोणती?

1) रंगाने
2) रंगाला
3) रंगामध्ये
4) वरील सर्व
उत्तर: 4) वरील सर्व

स्पष्टीकरण: विभक्तीप्रत्ययामुळे शब्दाचे स्वरूप बदलते.

प्रश्न 3: ‘वडील’ हा शब्द कोणत्या प्रकारात मोडतो?

1) नाम
2) सर्वनाम
3) क्रियापद
4) विशेषण
उत्तर: 1) नाम

स्पष्टीकरण: ‘वडील’ हा व्यक्तीला संबोधणारा नाम आहे.

प्रश्न 4: ‘मी शाळेत जात आहे.’ या वाक्यात काळ ओळखा.

1) भूतकाळ
2) वर्तमानकाळ
3) भविष्यकाळ
4) संपूर्णकाळ
उत्तर: 2) वर्तमानकाळ

स्पष्टीकरण: क्रिया वर्तमानात चालू आहे.

प्रश्न 5: ‘तो मोठा माणूस आहे.’ या वाक्यात विशेषण कोणते?

1) तो
2) मोठा
3) माणूस
4) आहे
उत्तर: 2) मोठा

संपूर्ण मराठी व्याकरण|Comprehensive Marathi Grammar with CTET Practice Questions

प्रश्न 6: ‘शाळा’ या शब्दाचा योग्य लिंग कोणते?

1) पुल्लिंग
2) स्त्रीलिंग
3) नपुंसकलिंग
4) सर्व लिंग
उत्तर: 3) नपुंसकलिंग

प्रश्न 7: ‘पुणे’ हा शब्द कोणत्या विभक्तीत आहे?

1) प्रथमा
2) चतुर्थी
3) सप्तमी
4) तृतीया
उत्तर: 3) सप्तमी

संपूर्ण मराठी व्याकरण|Comprehensive Marathi Grammar with CTET Practice Questions

स्पष्टीकरण: ‘पुण्यात’ असे वाक्य असल्यास तो सप्तमी विभक्तीचा प्रकार होतो.

प्रश्न 8: ‘वृक्ष’ हा शब्द पुल्लिंग आहे, पण त्याचा स्त्रीलिंगी रूप कोणते?

1) वृक्ष
2) वृक्षा
3) वृक्षी
4) वेली
उत्तर: 4) वेली

स्पष्टीकरण: ‘वृक्ष’ हा पुल्लिंगी शब्द असून त्याचा स्त्रीलिंगी रूप ‘वेली’ आहे.

प्रश्न 9: ‘सिंह राजाला भेटला.’ या वाक्यात कर्ता कोणता आहे?

1) सिंह
2) राजा
3) भेटला
4) वाक्यात कर्ता नाही
उत्तर: 1) सिंह

स्पष्टीकरण: वाक्यात ‘सिंह’ हा कर्त्याची भूमिका बजावतो.

प्रश्न 10: ‘राम गोड बोलतो.’ या वाक्यात क्रियाविशेषण कोणते आहे?

1) राम
2) गोड
3) बोलतो
4) बोलतोय
उत्तर: 2) गोड

स्पष्टीकरण: ‘गोड’ हे क्रियाविशेषण आहे, कारण ते क्रियेची पद्धत सांगते.

संपूर्ण मराठी व्याकरण|Comprehensive Marathi Grammar with CTET Practice Questions

प्रश्न 11: ‘तिने घर आवरले.’ या वाक्यात काळ ओळखा.

1) भूतकाळ
2) वर्तमानकाळ
3) भविष्यकाळ
4) अपूर्णकाळ
उत्तर: 1) भूतकाळ

स्पष्टीकरण: ‘आवरले’ हे क्रियापद भूतकाळ सूचित करते.

प्रश्न 12: ‘आकाशी तारे चमकत होते.’ या वाक्यात कोणता शब्द क्रियापद आहे?

1) आकाशी
2) तारे
3) चमकत
4) होते
उत्तर: 4) होते

स्पष्टीकरण: ‘होते’ हे मुख्य क्रियापद आहे, जे भूतकाळ दर्शवते.

प्रश्न 13: ‘शाळेत मी रोज जातो.’ या वाक्यात क्रियापद कोणते आहे?

1) शाळेत
2) मी
3) रोज
4) जातो
उत्तर: 4) जातो

प्रश्न 14: ‘पक्षी झाडावर बसला.’ या वाक्यात विभक्ती ओळखा.

1) प्रथमा
2) द्वितीया
3) सप्तमी
4) चतुर्थी
उत्तर: 3) सप्तमी

स्पष्टीकरण: ‘झाडावर’ या शब्दात सप्तमी विभक्ती आहे.

संपूर्ण मराठी व्याकरण|Comprehensive Marathi Grammar with CTET Practice Questions

प्रश्न 15: ‘सावध’ हा शब्द कोणत्या प्रकारातील आहे?

1) नाम
2) क्रियापद
3) विशेषण
4) क्रियाविशेषण
उत्तर: 3) विशेषण

स्पष्टीकरण: ‘सावध’ हे नामाचे गुणधर्म सांगते, म्हणून ते विशेषण आहे.

प्रश्न 16: ‘त्याने’ या शब्दाची योग्य रूपांतर कोणती?

1) त्याचा
2) त्याला
3) त्याने
4) वरील सर्व
उत्तर: 4) वरील सर्व

प्रश्न 17: ‘बालक’ या शब्दाचा समानार्थी शब्द कोणता?

1) मुलगा
2) मुलगी
3) शाळा
4) गृहपाठ
उत्तर: 1) मुलगा

संपूर्ण मराठी व्याकरण|Comprehensive Marathi Grammar with CTET Practice Questions

प्रश्न 18: ‘तो झपाट्याने शिकतो.’ या वाक्यात क्रियाविशेषण कोणते?

1) तो
2) झपाट्याने
3) शिकतो
4) वाक्यात नाही
उत्तर: 2) झपाट्याने

प्रश्न 19: ‘राम शाळेत गेला.’ या वाक्यात क्रियापदाचा काळ कोणता आहे?

1) वर्तमानकाळ
2) भूतकाळ
3) भविष्यकाळ
4) अपूर्णकाळ
उत्तर: 2) भूतकाळ

संपूर्ण मराठी व्याकरण|Comprehensive Marathi Grammar with CTET Practice Questions

प्रश्न 20: खालीलपैकी कोणता शब्द स्त्रीलिंगी आहे?

1) झाड
2) नदी
3) खूप
4) अभ्यास
उत्तर: 2) नदी

स्पष्टीकरण: ‘नदी’ हा शब्द स्त्रीलिंगी आहे.

संपूर्ण स्पष्टीकरण:

वरील प्रश्नांमधून CTET परीक्षेतील मराठी व्याकरणाचे महत्त्वाचे मुद्दे अभ्यासता येतात. या प्रकारचे सराव प्रश्न विद्यार्थ्यांसाठी व्याकरण समजून घेण्यास उपयुक्त ठरतील.
तुम्हाला आणखी मदत हवी असल्यास, जरूर कळवा! 😊

संपूर्ण मराठी व्याकरण|Comprehensive Marathi Grammar with CTET Practice Questions